گریس
دسته بندی محصولات
به مروز زمان که تکنولوژی پیشرفت کرد و انواع و اقسام دستگاه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی به وجود آمدند، استفاده از روانکارها و از جمله گریس نیز کاربرد روزافزونی پیدا کرد. امروز حتی تصور اینکه بتوان از ماشین آلات بدون گریس استفاده کرد دشوار است. طوری که برای نگهداری هر چه بهتر از ماشین‌آلات و قطعات آنها حتماً باید از یک روانکار مثل گریس استفاده کنیم. امروزه بیشتر دستگاه‌هایی که در صنعت استفاده می‌شوند از بلبرینگ برای انجام عملیات خود استفاده می‌کنند و این قطعه حتما باید توسط گریس روانکاری شود. قدمت استفاده به زمانی برمی‌گردد که چرخ اختراع شد. بعد از آن برای روان کردن چرخ و مهره آن از گریس استفاده می‌شد. در ادامه می‌خواهیم در مورد گریس، نحوه ساخت و انواع آن صحبت کنیم.
بیشتر بخوانید: روغن هیدرولیک
گریس چیست؟
گریس نوعی ماده روانکار است که حالت جامد یا نیمه جامد داشته و ژلاتینی است و برای ساخت آن از روغن و نوعی ماده افزودنی دیگر که غلظت بالایی دارد استفاده می‌شود. نوع این ماده و مقدار آن در ترکیب گریس، تعیین کننده کیفیت گریس است. درواقع خاصیت ضدآب بودن گریس و مقاومت آن در برابر حرارت و همچنین پایداری طولانی مدت آن در شکست مولکولی و ماندگاری آن در سطح آب به این ماده غلیظ بستگی دارد. از دیگر مواد افزودنی در ترکیبات گریس می‌توان به صابون‌های سدیم، کلیسم، آلومینیم و لیتسم و همچنین اسیدهای چرب اشاره کرد.
تمامی‌این مواد افزودنی در تعیین مشخصات انواع گریس نقش دارند. هر نوع گریس خاصیت گرانروی مشخصی دارد. صابون‌هایی که در گریس استفاده می‌شوند از ترکیب چربی صمغ، روغن صمغ و همچنین همچنین اسیدهایی چرب یا قلیایی ساخته شده اند. گاهی برای ساخت گریس از نفت نیز استفاده می‌شود که در اینصورت به آن روغن صنعتی گفته می‌شود. گریس کمک می‌کند تا قطعاتی از دستگاه‌های صنعتی که جابجایی آنها به سختی صورت می‌گیرد، خیلی روان و راحت در حول محور خود جابجا شوند. از آنجایی که این ماده قیمت مناسبی دارد، کاربرد زیادی نیز پیدا کرده است. البته که استفاده از این ماده اصولی دارد که در صورت رعایت نکردن آنها و استفاده بیش از حد از آن می‌تواند منجر به مشکلاتی مثل نرمی بیش از حد قطعه گریس کاری شده گردد.
نحوه ساخت گریس
در گریس‌هایی که در گذشته ساخته می‌شد، آب در آنها نمی‌ماند. یعنی آبی که در ترکیبات گریس وجود داشت، بعد از اینکه گریس روی قطعات استفاده می‌شد و تحت فشار قرار می‌گرفت، باعث می‌شد آب درون ترکیبات گریس بخار شده و به این ترتیب کارایی گریس کاهش می‌یافت. به مرور گریس‌هایی تولید شدند که این مشکل در آنها مرتفع شده بوده و کیفیت بالاتری داشتند. در واقع گریس‌هایی ساخته شدند که به جای اینکه بر پایه آب باشند، بر پایه کلسیم هستند و در دماهای پایین خواص خود را از دست نمی‌دهند و همچنان در برابر آب مقاوم باقی می‌مانند. در واقع گریس‌هایی که پایه آنها کلسیم است، می‌توانند آب را مدت طولانی تری حفظ کنند؛ البته به شرطی که دما زیر 60 درجه باشد. چرا که در غیراینصورت آب درون صابون تبخیر شده و به این ترتیب خواص گریس کاهش می‌یابد.
انواع گریس
قدمت استفاده از گریس به مدت‌ها قبل و به رمان روم باستان می‌رسد. رفته رفته گریس‌هایی در انواع مختلف و با کارکردهای مختلف ایجاد شدند. در ادامه در این مقاله از اروند شهاب ، در مورد انواع گریس و تفاوت‌های بین آنها صحبت می‌کنیم. انواع گریس‌ها عبارتند از:
- لیتیوم
- کلسیم
- نسوز
- غذایی
- سیمان
- چرخ دنده باز
انواع دیگری از گریس‌ها نیز هستند که از نوعی روغن‌های معدنی ساخته شده اند که خود این روغن‌ها از مشتقات نفتی محسوب می‌شوند.
گریس لیتیوم
از این گریس می‌توان در موارد مختلفی به عنوان روان کننده استفاده کرد. این گریس نه تنها برای کارهای صنعتی استفاده می‌شود، بلکه در خانه نیز کاربرد دارد. شرکت‌هایی که در زمینه تولید این ماده فعالیت می‌کنند، انواع خاصی از آن را تولید می‌کنند. برای ساخت انواع گریس از مواد شیمیایی مختلفی با مقادیر متفاوت استفاده می‌شود. این گریس کاربردهای زیادی دارد که از جمله آنها می‌توان به روانکاری قطعات ماشین آلات سنگین، هواپیما، اتومبیل و ... اشاره کرد. در واقع 70 درصد گریس لیتیوم تولید شده در جهان در کارهای فنی استفاده می‌شود. استفاده از این نوع گریس رواج زیادی دارد و در خوردروها برای روان کردن بلبرینگ و شاسی به کار می‌رود. این گریس مقاومت بالایی در برابر آب از خود نشان می‌دهد. همچنین در حرارت‌های بالا نیز پایداری خوبی دارد. این دو نوع قابلیت در گریس لیتیوم به این معناست که در آن چربی‌های سدیم و کلسیم در سطع وسیعی جابجا شده اند.
گریس کلسیم
از حدود 50 سال پیش تاکنون از موادی مثل کلسیم سولفونات به عنوان غلیظ کننده در تولید گریس کلسیم استفاده می‌شود. این گریس در برابر فشار مقاومت زیادی از خود نشان می‌دهد که همین ویژگی باعث تمایز آن از سایر گریس‌ها می‌گردد. از فرموله شدن این ماده می‌توان در دستگاه‌های H-1 که مخصوص موارد غذایی هستندن استفاه کرد. دو ویژگی قبلی به همراه این خاصیت توجیح خوبی برای جایگزین کردن آن با دیگر کریس‌هاست.
این گریس از ذرات کلسیم ساخته می‌شود. چون این ذرات چون خاصیت روان کنندگی زیادی دارند، بنابراین می‌توان افزودنی‌های دیگری مثل گوگرد، فسفر یا روی به آن اضافه کرد. به همین دلیل است که گریس‌های کلسیم برای استفاده در صنایع غذایی پرکاربرد هستند.