روغن موتور یکی از ضروریترین نیازهای هر نوع موتور اعم از دیزلی، بنزینی و گازسوز میباشد و نقش کلیدی در روانکاری تجهیزات داخلی موتور، کاهش دمای محیطی موتور، کاهش اصطکاک قطعات موتور و افزایش طول عمر آنها دارد. در واقع یکی از راههای بهبود عملکرد موتور خودرو و افزایش راندمان و طول عمر قطعات موتور، استفاده از روغن موتور است. هر چقدر کیفیت روغن موتور بیشتر باشد، به همان میزان نیز راندمان کاری موتور و طول عمر آن افزایش مییابد؛ پس باید در انتخاب و خرید روغن موتور دقت بسیار زیادی شود. یک روغن موتور باکیفیت و ایده آل، باید دارای ویژگیهایی مانند خاصیت گرانروی یا ویسکوزیته، خاصیت ضد سایش، خاصیت ضد اکسیداسیون، خاصیت قلیایی یا مقاومت اسیدی و... باشد؛ زیرا روغن موتوری که چنین فاکتورهایی را نداشته باشد و یا به میزان استانداردهای تعریف شده نباشد، باعث آسیب رساندن به موتور و بروز خسارات سنگین احتمالی شود.
ما در این مقاله از اروند شهاب قصد داریم در مورد خواص مهم یک روغن موتور مناسب، مطالب مهمی را در اختیار شما قرار دهیم. پس تا انتها با ما همراه باشید.
همانطور که در مقدمه نیز به آن اشاره کردیم، روغن موتور نقش کلیدی در کارکرد انواع موتورها دارد و یکی از ضروریترین نیازهای موتور به شمار میرود. پس باید از روغن موتور هایی استفاده شود که هم دارای کیفیت بالایی باشد و هم ویژگیها و خاصیتهای مهمی که برای یک روغن موتور مناسب تعیین شده است را نیز، دارا باشد. مهمترین خواص یک روغن موتور مناسب، شامل موارد زیر است:
خاصیت ویسکوزیته یا درجه گرانروی روغن به معنای غلیظ یا رقیق بودن آن است. به عبارت دیگر ویسکوزیته، مقاومت روغن در برابر دما را نشان میدهد. هر چقدر دما کاهش یابد، روغن رقیقتر میشود و هر چقدر افزایش یابد، غلیظتر خواهد شد. برای این که موتور عملکرد مناسب و خوبی داشته باشد، بهتر است از روغنهای با میزان ویسکوزیته مناسب و استاندارد استفاده شود.
گاهی ممکن است اکسیژن و هوا وارد موتور شود و بالتبع آن روغن نیز با این هوا ترکیب شود و فرایند اکسیداسیون به وجود آید که برای جلوگیری از این فرآیند، هنگام ساخت روغن در کارخانهها، مواد مخصوص تحت عنوان مواد ضد اکسیداسیون به آن افزوده میشود. پس روغن موتوری مناسب است که دارای خاصیت ضد اکسیداسیون باشد.
همچنین بخوانبد: نحوه تشخیص روغن موتور تقلبی از اصل
بخش اعظمی از فعالیت موتورها با احتراق انجام میشود و این احتراق مواد و ذرات معلقی را ایجاد میکند. این ذرات معلق توسط روغن و خاصیت پاک کنندگی که دارد، از قسمت سیلندر و پیستون به صورت معلق در روغن در میآیند تا به فیلتر روغن برسد و تصفیه شود. در هنگام خرید یک روغن موتور مناسب، این خاصیت را نیز مد نظر قرار دهید و دقت کنید که روغن به میزان استانداردی از این خاصیت برخوردار باشد.
در مواقعی که موتور شروع به فعالیت میکند، قطعات داخلی آن تحت کارکرد سخت و با درجه حرارت زیاد قرار میگیرند و امکان سایش آنها وجود دارد که یکی از وظایف روغن، جلوگیری از این سایش قطعات است. در این مواقع که روغن از کارکرد سخت موتور و تولید گرمای آن، تاثیر میپذیرد، لایه بسیار نازکی بین سطوح داخلی موتور تشکیل میشود که منجر به جلوگیری از سایش و خوردگی قطعات موتور خواهد شد. پس روغن موتوری مناسب است که از خاصیت ضد سایش بودن برخوردار باشد، آن هم در حد بالا و استاندارد.
مطالعه بیشتر: استانداردهای روغن موتور
همه ما میدانیم که در هنگام فعالیت و کارکردن موتور، مقدار زیادی انرژی گرمایی ایجاد میشود که این انرژی باید کاهش یابد و خنثی شود، تا به موتور آسیبی وارد نشود و کارکرد آن نیز، دچار اختلال نشود. یکی دیگر از وظایف و همچنین خاصیتهای روغن موتور، خنثی سازی و کاهش انرژی گرمایی است. پس یک روغن خوب، باید از مقاومت حرارتی بالا و استانداردی برخوردار باشد.
برای این که قطعات داخلی موتور به خوبی و بدون کوچکترین مشکلی حرکت کنند و موتور نیز به فعالیت طبیعی خود ادامه دهد، نیاز به روانکاری دارند. روانکاری قطعات داخلی موتور، یکی از خاصیتها و وظایف روغن است. پس روغن باید به میزان کافی از خاصیت نفوذپذیری برخوردار باشد تا به تمامی شیارها و قسمتهای موتور نفوذ پیدا کند، تا عملیات روانکاری به خوبی انجام شود.
یکی دیگر از خواص مهم یک روغن موتور خوب، خاصیت قلیایی یا مقاومت اسیدی آن است. در هنگام فعالیت موتور، احتراق درون موتور صورت میگیرد که این احتراق میتواند منجر به ایجاد رسوبات اسیدی شود. این رسوبات به مرور زمان میتواند موجب آسیب رسانی به فضای داخلی موتور و از بین رفتن قطعات آن شود. برای خنثی سازی این رسوبات اسیدی، موادی با خاصیت قلیایی به روغن های موتور افزوده می شود که Total Base Namber نام دارد و با علامت اختصاری TBN نشان داده می شود.