استانداردهای روغن موتور

روغن موتورها به‌صورت کلی یک هدف عمده را انجام می‌دهند. آن‌ها می‌توانند قطعات مختلف موجود در موتور را روغن‌کاری کرده و از سایش و فرسودگی آن‌ها جلوگیری کنند. بااین‌وجود موتورها هرکدام به روش خاصی تولید شده‌اند و برای تضمین روانکاری هرچه بهتر آن‌ها، نیاز به نوع خاصی از روغن موتور دارند. امروزه چندین مؤسسه مختلف در جهان وجود دارد که استانداردهای روغن موتور را تعیین می‌کنند. ما در این مطلب قصد داریم تا به‌صورت کامل برخی از مهم‌ترین استانداردهای روغن موتور را به شما معرفی کنیم.

استاندارد SAE

ویسکوزیته یا گرانروی یک ماده پارامتری است که با دما رابطه معکوس دارد ، به طور خلاصه ، هرچه دما بالاترباشد میزان ویسکوزیته کاهش میابد در نتیجه روغن موتورهایی که ویسکوزیته بالاتر دارند، برای روغن کاری و خودرو عملکرد بهتر و نرم‌تری خواهند داشت.

ویسکوزیته به‌ عنوان یکی از مهم‌ترین معیارها برای به حرکت درآمدن سیال و از مهم‌ترین خواص روغن موتورها به شمار می‌رود. بسته به دمای محیط، ویسکوزیته مشخص می‌کند که روغن چگونه رفتار کند. ازاین‌رو انجمن SAE یا انجمن مهندسین خودرو سیستمی را منتشر کرده‌اند که دماهای مرجع، محدودیت‌های ویسکوزیته و تخصیص کلاس‌ها را برای روغن موتورها تعریف می‌کند. ازاین‌رو استاندارد SAE یکی از استانداردهای مهم در روغن موتورها به شمار می‌رود.

برای تشخیص  میزان غلظت روغن موتورکافی است که اطلاعات مندرج روی بطری روغن موتور را مشاهده کنید تا از میزان غلظت روغن موتور مطلع شوید، اعداد و حروفی در بطری درج شده که هر کدام معنای مختص به خود را دارد.

این استانداردها که توسط SEA تعیین شده درای اعدادی بین 0 تا 60 و در برخی موارد دارای حرف W است که به صورت 0W-20 / 5W-40 درج شده است. 

عدد قبل از W موجود در استاندارد SAE رفتار جریان روغن یا گرانروی روغن موتور در دمای پایین (فصل زمستان) را مشخص می‌کند. هرچه این عدد کوچک‌تر باشد، روغن در دماهای پایین حرکت بهتری خواهد داشت. عدد بعد از W نیز ویسکوزیته سیستماتیکی روغن را در دمای 100 درجه سانتی‌گراد مشخص می‌کند. هرچه این عدد بزرگ‌تر باشد، مقاومت روغن در برابر بارهای شدید افزایش پیدا می‌کند.

روغن موتورهای مناسب برای مناطق سردسیر:

برای مناطق سرد بهتر است از روغن هایی استفاده شود که در دماهای پایین، رقیق تر هستند یا  گرانروی پایین تری دارند.

روغن موتور مناسب برای مناطق گرم سیر:

برای مناطق گرمسیر، روغن موتورهایی مناسب است که گرانروی یا غلظت بالایی دارند.

استاندارد ACEA 

ACEA که مخفف عبارت Association des Constructeurs Europeens de l'Automobile است به معنای انجمن تولیدکنندگان موتور اروپایی است. این شرکت مشخصات روغن موتور را بر اساس سخت‌ترین روش‌های تست اروپایی مشخص می‌کند. ازاین‌رو استاندارد ACEA یکی از مهم‌ترین استانداردهایی است که توسط خودروسازان اروپایی برای روغن موتور مورداستفاده قرار می‌گیرند. این استاندارد دارای دنباله‌های B، A و C است. حرف E منحصراً برای کامیون‌ها وجود دارد. برای درک هرچه بهتر این استاندارد وقت آن است که با این دنباله‌ها و معنای آن‌ها آشنا شوید.
A: الزامات موتورهای بنزینی خودروهای سواری را شرح می‌دهد.
B: الزامات موتورهای دیزلی در خودروهای سواری، وانت و ... را شرح می‌دهد.
C: وسایل نقلیه مجهز به پیشرفته‌ترین سیستم‌های تصفیه اگزوز (مانند فیلترهای ذرات گازوئیل) برای جلوگیری از گرفتگی فیلترهای ذرات دیزل به روغن‌موتورهای خاصی نیاز دارند. بسته به نسبت مجاز مواد تشکیل‌دهنده خاکستر، روغن‌های مناسب به روغن‌های Low و Mid SAPS تقسیم شده و بر اساس مشخصات ACEA C طبقه‌بندی خواهند شد.
E: الزامات موتورهای دیزلی را برای کامیون‌ها شرح می‌دهد.
روغن موتور خودروهای سواری همیشه به‌عنوان ترکیبی از موتورهای بنزینی و دیزلی (مانند ACEA A3/B4) مشخص می‌شود. طبق این استاندارد عدد بعد از حرف نشان‌دهنده تفاوت عملکرد روغن موتور است.

استاندارد API

یکی دیگر از استانداردهای روغن موتور، استاندارد API است. API مخفف عبارت American Petroleum Institute بوده و استاندارد API الزامات و معیارهای کیفیت آمریکایی را برای روغن موتور توصیف می‌کند. برای اصلاعات بیشتر در مورد سطح کیفی روغن موتور مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید. ازاین‌رو مشخصات روغن موتور به API S، API C و API F تقسیم می‌شود. 
حرف S (سرویس) مخفف موتورهای بنزینی در خودروهای سواری است. حرف C (تجاری) الزامات موتورهای دیزلی را در وسایل نقلیه تجاری و کامیون‌های تعریف می‌کند. در اواخر سال 2016، استاندارد API F برای خودروهای تجاری نیز معرفی شد. مشخصات فعلی API CK-4 برای سازگاری با موتورهای قدیمی‌تر توسعه‌یافته است. روغن‌های دارای API FA-4 در موتورهای مدرن‌تر استفاده می‌شود.  
موتورهای دیزلی خودروهای سواری از طریق API طبقه‌بندی نمی‌شوند؛ زیرا این موتورها به‌ندرت در ایالات متحده مورداستفاده قرار می‌گیرند. حروف C و S به طور مداوم با حروف و یا اعداد دیگری برای نشان‌دادن به‌روزرسانی‌های استاندارد ترکیب می‌شوند. در حال حاضر API SP و API CK-4 مدرن‌ترین مشخصاتی هستند که طبق این استاندارد روغن موتور، تعیین شده‌اند.

برای مطالعه بشتر درباره طبقه بندی روغن موتور بر اساس API به وبلاگ اروند شهاب مراجعه کنید

استاندارد JASO

JASO (سازمان استانداردهای خودرو ژاپن) سازمانی در ژاپن است که مشخصات روغن خود را تعریف می‌کند. به نوبه خود، این شرکت بر روی روغن‌موتورهای دو زمانه و موتورهای بنزینی چهار زمانه و موتورسیکلت‌ها کار می‌کند. به‌عنوان‌مثال استانداردهای ویژه‌ای برای روغن موتورسیکلت مورداستفاده در موتورهای با گیربکس یکپارچه دارد.

استاندارد ILSAC

ILSAC مخفف کمیته بین‌المللی استانداردسازی و تأیید روان‌کننده‌ها است که یکی دیگر از مهم‌ترین استانداردهای روغن موتور شناخته می‌شود. این سازمان توسط نمایندگان انجمن‌های خودروسازان آمریکایی و ژاپنی تأسیس شد و مشخصات روغن را عمدتاً برای خودروهای آسیایی و آمریکایی صادر می‌کند. استانداردهای روغن این سازمان بر اساس استاندارد API و با تمرکز بر روی موتورهای بنزینی است. استانداردهایی که در حال حاضر توسط این شرکت مورداستفاده قرار می‌گیرند ILSAC GF-5 و ILSAC GF-6 بوده که به 6A و 6B تقسیم می‌شوند.

اهمیت توجه به استانداردهای روغن موتور

همان‌طور که می‌دانید، روغن موتورها وظیفه مهمی را در موتور خودروها به عهده دارند. ازاین‌رو برای اینکه بهترین عملکرد و کارایی را داشته باشند، نیاز است تا استانداردهای روز دنیا را داشته باشند. درصورتی‌که قصد خرید هرگونه روغن موتوری را دارید، باید مطمئن باشید که روغن موتور شما، استانداردهای لازم برای استفاده را دارد. بدین صورت علاوه بر اینکه تضمین می‌کنید یک روغن موتور باکیفیت خریداری کنید، بلکه می‌توانید مطمئن باشید که موتور شما از بروز هرگونه آسیب در امان است.