درجه بندی واسکازین

یک خودرو برای اینکه بتواند عملکرد درستی داشته باشد نیاز شدید به روغن دارد. در واقع این روغن است که کمک می کند تا قطعات مختلف خودرو دچار زنگ زدگی و سایش نشده و به شکل کاملا بهینه وظایف خود را انجام دهند. روغن کاربردها و موارد مصرف گوناگونی دارد. ما در این بخش تصمیم داریم درخصوص روغن واسکازین که در روانکاری دنده ها و چرخ دنده های خودرو نقش موثری دارد صحبت کنیم. در ادامه با اروند شهاب همراه باشید تا بیشتر درخصوص جزئیات و دلایل اهمیت استفاده از این روغن صحبت کنیم.

روغن واسکازین چیست؟

یکی از روغن هایی که به طور خاص در جعبه گیربکس خودرو به کار می رود و وجود آن برای خودرو بسیار ضروری است، روغن واسکازین یا روغن دنده است. همانطور که از نام این روغن ها پیداست، هدف از استفاده آن ها برای روانکاری دنده خودروست. البته بایستی بدانید که در بازار دو نوع روغن دنده وجود دارد که نباید آن ها را با هم اشتباه بگیرید. این دو دسته عبارتند از؛ روغن دنده برای خودروهای معمولی و روغن دنده صنعتی. 

روغن واسکازین در گروه روغن دنده های معمولی قرار می گیرد که بیشترین کاربرد را در ماشین ها و وسایل نقلیه معمولی دارد. این روغن خود به دو گروه دستی و اتوماتیک تقسیم می شود. به روغن هایی که مخصوص جعبه دنده دستی و دیفرانسیل خودرو هستند MTF می گویند که مخفف عبارت Manual Transmission Fluid است و روغن هایی که برای دیفرانسیل و جعبه دنده اتوماتیک به کار می روند نیز به صورت ATF نشان داده می شوند که مخفف عبارت Automatic Transmission Fluid است. از جمله عملیاتی که روغن واسکازین در خودرو انجام می دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش میزان اصطکاک در میان قطعات مکانیکی خودرو
• کاهش حرارت و گرمای تولید شده در حین کار خودرو و انجام عملیات خنک کاری
• به عنوان یک نوع پوشش برای سطوح دندانه ها. ( این کار از سایش سطوح و قطعات جلوگیری به عمل می آورد.)
• پیشگیری از زنگ زدگی جعبه دنده
• روانکاری دنده ها و چرخ دنده ها
• کمک به افزایش طول عمر قطعات خودرو

یک روغن واسکازین برای اینکه بتواند عملکرد درست و قابل قبولی در خودرو داشته باشد می بایست دارای خواصی باشد که این خواص عبارتند از:

• ویسکوزیته (درجه گرانروی) مناسب
• مقابله با اعمال فشار زیاد
• مقاومت در برابر اکسایش
• مقاومت در برابر دما
• سازگاری با سیل ها و کاسه نمدها

درجه بندی واسکازین

درجه بندی واسکازین به شیوه های مختلفی انجام می شود. این روغن را می توان براساس استانداردها و گرانروی به دسته های گوناگونی تقسیم کرد. همانطور که در بخش قبل اشاره کوتاهی به دو دسته بندی واسکازین داشتیم، این روغن ها در دو گروه دستی (معمولی) و اتوماتیک قرار می گیرند. یکی از پرفروش ترین انواع روغن واسکازین، روغن معمولی است که شامل ترکیباتی از جمله ضدکف، ضد زنگ، مواد کاهش دهنده نقطه ریزش، کاهش دهنده اکسیداسیون، مواد EP و... است. 

اصولا درجه بندی روغن های معمولی براساس میزان تحمل فشار و همچنین گرانروی آن هاست. یک طبقه بندی در روغن ها وجود دارد که به استاندارد API معروف است. این استاندارد یک درجه بندی براساس GL دارد که در 6 زیرشاخه GL-1 تا GL-6 قرار می گیرند. در این بین تنها استفاده از دو تای آن ها (GL-4 و GL-5) در بازار رایج بوده و دیگر شاخه ها (GL-1, GL-2, GL-3, GL-6) کاربردی نداشته و از رده خارج هستند. 

API-GL-4

کاربرد در جعبه دنده های دستی با سرعت لغزش بسیار بالا

کاربرد در دنده های هیپوئید و دنده های مخروطی مارپیچ که از عملکرد نسبتا سختی برخوردار هستند.

کاربرد در دنده های حلزونی

API-GL-5

کاربرد در خودروهای با دنده حلزونی، خودروهای با سرعت بالای باربری و در کل خودروهای سواری

استفاده برای خودروهایی با عملکرد و شرایط بسیار سخت

حاوی مواد و افزودنی هایی همچون مواد ضد ترک، ضد سایش و همچنین EP

API-MT-1

کاربرد اصلی در گیربکس ها و چرخ دنده های دستی با شرایط بسیار سخت

در دمای بسیار بالا پایداری بالایی دارند.

در برابر تغییرات دمایی شدید نیز بسیار مقاوم و بادوام هستند.

سازگاری و انطباق بالا با آلیاژهای مسی

بیشترین کاربرد در وسایل نقلیه سنگین همچون کامیون ها و اتوبوس ها

درجه بندی SAE واسکازین براساس ویسکوزیته

این درجه بندی، روغن واسکازین را در دو گروه؛ روغن واسکازین یک درجه و چند درجه ای قرار می دهد که در ادامه با آن ها آشنا می شویم.

روغن واسکازین یک درجه ای

نحوه مشخص کردن این روغن های واسکازین به کمک عددی است که در کنار آن ها قرار می گیرد (70، 90، 140 و...). این اعداد هستند که سطح ویسکوزیته در یک دمای معین را نشان می دهند. هرچه اعداد استفاده شده بزرگ تر باشند به معنی آن است که ویسکوزیته روغن بالاست. بایستی به این مورد نیز دقت داشته باشید که ویسکوزیته روغن یک درجه ای را تنها با یک عدد و بدون استفاد از حرف مشخص می کنند. به عنوان مثال SAE90, SAE80 و... از نوع واسکازین یک درجه ای بوده که برای دماهای بالا به کار می روند.

روغن واسکازین چند درجه ای

اصولا برای بهبود ویسکوزیته واسکازین از افزودنی ها پلیمری استفاده می کنند. روغن واسکازین چند درجه ای را به صورت دو عدد و حرف W ( به معنای زمستان) نشان می دهند. به عنوان مثال: SAE 75W-90 یک نوع درجه بندی را مشخص می کند که در آن اولین شماره مربوط به ویسکوزیته روغن در دمای پایین و سرد و دومین عدد ویسکوزیته روغن در دمای بالاست. از واسکازین های چند درجه ای می توان در محدوده دمایی بسیار وسیع و گسترده استفاده کرد.

بهترین زمان برای تعویض روغن واسکازین

روغن واسکازین مثل هر روغن خودروی دیگری نیاز به بررسی، نظارت و در صورت نیاز تعویض دارد. در صورتی که تعویض این روغن به تاخیر افتاده و نسبت به آن بی توجهی شود، قطعا خودرو با مشکلات متعددی رو به رو خواهد شد. از علائم و نشانه های زمان تعویض روغن واسکازین می توان به حرکت سخت و کند چرخ دنده ها اشاره کرد. این عمل موجب آسیب به دیگر قطعات خودرو شده و مواردی همچون سایش و خوردگی را در آن ها ایجاد می کند. زمان تعویض روغن واسکازین در هر خودرویی متفاوت است. اینکه خودروی شما از نوع دنده معمولی یا اتوماتیک باشد نقش زیادی در زمان تعویض روغن آن دارد. بهترین زمان برای تعویض روغن هر دو سال یک بار است. همچنین بعد از هر 100 هزار کیلومتر مسافتی که خودرو پیمود می بایست روغن آن تعویض شود.