یکی از مهم ترین اجزای فرمان های هیدرولیکی هر خودرویی روغن هیدرولیک آن است. این روغن هم مانند سایر روغن ها مصرفی است و باید بعد از گذشت زمان مشخصی آن را با یک روغن جدید تعویض کرد. اگر این روغن به موقع تعویض نشود، فرمان سفت می شود و باعث آسیب رسیدن به قسمت های مختلف سیستم هیدرولیک فرمان خواهد شد. در این مطلب با ما همراه باشید تا به طور کامل در مورد روغن فرمان هیدرولیک دنا پلاس صحبت کنیم و بگوییم موقع تعویض آن چه زمانی است.
یکی از روغن های مصرفی در خودرو دنا پلاس روغن هیدرولیک است که وظیفه آن انتقال قدرت و روان سازی قطعات مختلف سیستم فرمان است. در واقع این روغن می تواند باعث روان تر و نرم تر شدن چرخش فرمان شود و فشار زیادی را هم تحمل کند. به نوعی این روغن هم شبیه به روغن ترمز است و به وسیله تغییر فشار تغییر حجم نمی دهد. روغن های هیدرولیک فقط در زمان حرکت و چرخش فرمان خودرو به کار نمی رود بلکه کاربرد این در صنایع دیگر هم زیاد است.
روان کنندگی، کاهش سایش و اصطکاک و انتقال قدرت تنها بخشی از وظایف اصلی هیدرولیک فرمان است. در واقع با اضافه شدن این روغن به سیستم فرمان دنا پلاس، محافظت از زنگ زدگی قسمت های فلزی هم افزایش می یابد. این روغن اگر چه ماندگاری زیادی دارد اما نسبت به ناخالصی ها بسیار حساس است و در اثر آلودگی ممکن است خواصی فیزیکی و شیمیایی آن دچار تغییر شود.
به طور کلی روغن های هیدرولیکی که برای دنا پلاس و سایر خودروها به کار می رود، به دو دسته تقسیم می شود که در این قسمت آن ها را معرفی می کنیم:
این روغن را از مواد طبیعی که در طبیعت وجود دارند، می سازند. از مزایای این روغن ها این است که هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نمی کنند و در صورت نشتی خطری برای انسان و محیط زیست ندارد. قیمت روغن هیدرولیک سنتتیک معمولا بالاتر از سایر روغن ها است.
همان طور که از نام این روغن ها پیدا است، از مواد نفتی به دست می آیند که به نوعی برای محیط زیست هم خطرناک هستند. چنانچه این روغن ها به محیط نشت پیدا می کنند، می توانند خطرات و آسیب های جدی به انسان و محیط زیست وارد کنند. این روغن ها قیمت مناسبی دارند و بیشتر روغن هایی که در بازار وجود دارند از همین نوع هستند.
همان طور که توضیح دادیم دو نوع روغن هیدرولیک وجود دارد که ممکن است به هر دو روغن افزودنی هایی اصافه شود تا خواص بیشتری پیدا کند. روغن هیدرولیکی یک سیال تراکم پذیری صفر دارد و از این رو در سیستم های انتقال قدرت مانند گیربکس ها و جک ها استفاده می شود. در واقع این روغن هم مانند روغن موتور فقط برای روانکاری مورد استفاده قرار نمی گیرد. این روغن فقط یک گران روی دارد و اگر کیفیت آن هم بالا باشد، در سیستم های مختلف در شرایط کاری گوناگون مایل به تغییر حالت و سفت شدن یا روان شدن بیش از حد استاندارد ندارد.
معمولا هوا در روغن های هیدرولیک نمی تواند مدت زیادی محبوس بماند و این روغن به سرعت هوای درون خود را آزاد می کند. از این رو در سیستم های هیدرولیکی مانند جعبه فرمان خودرو، بعد از رختن روغن و تعمیر ممکن شاهد کف کردن آن باشید که در واقع ناشی از آزاد شدن حباب های هوای داخل سیستم است.
از دیگری ویژگی های این روغن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• قابلیت روانکاری و جاری شدن آن حتی در دماهای پایین مانند دمای بالا قابلیت تمیز شدن
• عدم تمایل به حل کردن مواد در خود
• عدم تمایل به خورندگی مواد فلزی و پلاستیکی
• تمایل اندک به مخلوط شدن با آب
• شفافیت بالا برای مشاهده راحت تر ناخالصی های قرار گرفته در آن
• مقاومت به تنش های برشی
• پایداری هیدرولیکی بالا
• عدم تمایل به آتش گرفتن
از جمله فاکتورها و نکاتی که باید در خرید روغن هیدرولیک دنا پلاس به آن توجه کنید موارد زیر هستند:
• حتما اولویت را گرید و ویسکوزیته یا همان گرانروی روغن بگذارید.
• به کیفیت روغن توجه زیادی داشته باشید تا بتوانید محصولی تهیه کنید که در خور خودروی شما باشد. به این شکل می توانید عمر ماشین دنا پلاس خود را هم بالا ببرید.
• در کنار این مسائل حتما نوع کاربردی بودن روغن برای خودرو را هم مشخص کنید.
• ساختار روغن را هم در نظر بگیرید. بیشتر روغن های بر پایه نفت یا مواد معدنی هستند و درجات مختلفی دارند.
بهترین زمان تعویض روغن هیدرولیک هر خودرویی در دفترچه راهنمای آن ذکر شده است. بررسی ها نشان می دهد که بهترین زمان برای تعویض روغن هیدرولیک دنا پلاس هم بین 40 تا 80 هزار کیلومتر است. البته ممکن است در دفترچه راهنما نوشته شده باشد هر 10 هزار کیلومتر باید یکبار روغن تعویض شود اما بهتر است هر 10 هزار کیلومتر یک بار سطح روغن هیدرولیک را چک کنید تا در صورت نیاز روغن جدید به آن اضافه شود. مخزن روغن هیدرولیک شکل استوانه ای دارد که این مخزن در نزدیکی تسمه هیدرولیک قرار دارد و معمولا یک برچسب مشخص هم دارد. ظرفیت مخزن روغن هیدرولیک دنا پلاس معمولا زیر یک لیتر است.
عوامل متعددی در مدت زمان تعویض روغن های هیدرولیک خودروهای مختلف موثر است که در این قسمت آن ها را عنوان می کنیم:
عمر مفید روغن هیدرولیک هر خودرویی با هم یکسان نیست. نوع خودرو تعیین می کند که روغن آن چه زمانی نیاز به تعویض دارد. عامل کلیدی تعیین کنند در این زمینه هم نوع طراحی سیستم هیدرولیک فرمان خودرو است.
روغن هیدرولیک هم در گرید های مختلفی تولید می شود. معمولا در دفترچه راهنما خودرو نوشته شده که از چه مدل روغنی باید برای خودرو خود استفاده کنید. معمولا برای خودروهای ایران خودرو مانند دنا پلاس یکی از دو مدل DEXRON II و PSF III استفاده می شود. روغن های مختلف از نظر چسبندگی، پایداری حرارتی و سایر خصوصیات فیزیکی با هم متفاوت هستند.
یکی از عوامل تاثیر گذار در مدت زمان تعویض روغن هیدرولیک شرایط رانندگی است که منظور ما در واقع میزان فشار غیر عادی است که به فرمان وارد می شود. باید توجه کنید که نفوذ گرد و غبار به سیستم هیدرولیک هم باعث کیفیت روغن می شود. بنابراین شرایط آب و هوایی نیز می تواند تا حدی روی عمر مفید روغن هم موثر باشد.
همان طور که پیش تر هم اشاره کردیم معمولا در دفترچه راهنما نوشته می شود که هر 10 هزار کیلومتر یک بار باید سلامت اتصالات سیستم هیدرولیک فرمان را چک کنید تا اگر نشتی احتمالی وجود داشت، قبل از کاهش سطح روغن مشکل آن را برطرف کنید. بنابراین خرابی اتصالات سیستم هیدرولیک می تواند دوره زمانی تعویض روغن را کاهش دهد.
به طور کلی در صورتی که علائم زیر را در خودرو مشاهده کردید باید روغن هیدرولیک را تعویض کنید:
• زمانی که رنگ روغن تیره شده به معنای سوختن آن است و این یعنی دیگر روغن به درستی کار نمی کند.
• مقداری از روغن را دست بزنید اگر بوی سوختگی احساس کردید یعنی زمان تعویض روغن رسیده است.
• درب پمپ هیدرولیک را باز کنید و به وسیله چراغ قوه داخل آن را نگاه کنید. اگر روغن حالت کف کردگی داشته باشد یعنی باید آن را تعویض کنید.
• چنان چه بعد از بررسی روغن متوجه شدید که گرانروی آن افزایش یافته است، یا به عبارتی روغن سفت شده بود، باید آن را تعویض کنید.
• عوامل دیگری مانند مات شدن رنگ روغن و وجود آلودگی می تواند نشانه پایین آمدن سطح روغن باشد که در این زمان باید روغن را تعویض کنید.
عدم تعویض به موقع روغن هیدرولیک فرمان می تواند روی کیفیت رانندگی اثر منفی بگذارد. شما به عنوان راننده خودتان متوجه خواهید شد که فرمان سفت کار می کند و چرخاندن آن سخت است و نیاز به وارد کردن فشار زیادی دارد. به نوعی که انگار فرمان خودرو هیدرولیک نیست. اگر برای مدت زمان طولانی نخواهید روغن هیدرولیک دنا پلاس را تعویض کنید، ممکن است مشکلات جدی تری مانند شکستن چرخ دنده ها و پمپ هیدرولیک سیستم مدار هیدرولیک خودرو هم اتفاق بیفتد.
سیالات در حال جریان یک مدار، ممکن است بارها در معرض نشتی قرار بگیرند. به عنوان خودروهای قدیمی و کارکرده ممکن است دچار نشتی روغن شود. پس یکی از علت های اصلی نشتی روغن هیدرولیک همین فرسوده یا دست دوم بودن خودرو است. کیفیت روغن و مواد اولیه هم در تهیه روغن های هیدرولیک مهم هستند. برای جلوگیری از خطرات نشتی روغن هیدرولیک باید قبل از استفاده به غلظت این مواد دقت زیادی داشته باشید. هر سیستم هیدرولیکی می تواند روغن را با غلظت مشخصی پمپاژ کند. اگر روغن غلیظ تر با رقیق تر باشد، ممکن است به پمپ های هیدرولیک آسیب برسد. از دیگر علل نشتی روغن هیدرولیک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• ایرادات درز بند
• بیش از حد سفت شدن یا شل بودن اتصالات
• ترک و شکستگی مخزن هیدرولیک، رابط و غیره
• پوسیدگی اورینگ ها
• آلودگی
زمانی که فرمان هیدرولیک به مرور سفت می شود و کارایی خود را از دست می دهد نشان دهنده این است که باید روغن هیدرولیک آن را تعویض کنید. یکی از دلایل این اتفاق می تواند خرابی بخش های داخلی پمپ هیدرولیک و جعبه فرمان هم باشد و یک دلیل دیگر هم می تواند ناشی از کاهش کیفیت و کثیف شدن روغن هیدرولیک باشد. در چنین مواقعی اولین کاری که باید انجام دهید، تعویض روغن است.
برای تعویض روغن هیدرولیک دنا پلاس ابتدا باید روغن از مخزن آن تخلیه شود. برای راحت تر شدن کار می توانید زیر خودرو را جک قرار دهید تا فشاری روی چرخ ها وارد نشد. شلنگ های متصل به پمپ هیدرولیک را باید باز کنید و سر آن ها را در یک ظرف خالی قرار دهید. سپس یک ظرف هم برای قرار دادن در زیر پمپ هیدرولیک باید در نظر بگیرید تا روغنی که داخل مخزن قرار دارد، روی زمین نریزد.
حالا بدون آن که موتور خودرو را روشن کنید، باید فرمان چندین بار به طرفین مختلف بچرخانید تا روغن هیدرولیک از پمپ و جعبه خالی شود. می توانید برای تخلیه کامل روغن، شلنگ ها را از پمپ جدا کنید و در حالی که به جعبه فرمان متصل است، از یک دستگاه پمپ باد استفاده کنید تا باقیمانده روغن هم خارج شود.
نکته ای که باید بدانید این است که روغن هیدرولیک باید در طی سال های استفاده از خودرو، تعویض شود که برای آن عمری در حدود یک تا نهایتا دو سال در نظر می گیرند. روغن هیدرولیک در طی استفاده با جذب رطوبت و ناخالصی های کیفیت خود را از دست می دهد. سلامت هیدرولیک فرمان یکی از موارد مهم یاست که در زمان خرید خودرو دست دوم باید به آن توجه ویژه ای داشته باشید. چرا که گاهی خرابی ممکن است از پمپ هیدرولیک نباشد که در این صورت با تعویض روغن هم مشکل حل نخواهد شد.
سخن پایانی
کیفیت روغن هیدرولیک دنا پلاس اهمیت بسیار زیادی دارد و به طور مستقیم می تواند روی سلامت قطعات مختلف خودرو تاثیر بگذارد. این روغن مصرفی باید در دوره زمانی مشخص تعویض شود که این دوره معمولا در دفترچه راهنما نوشته می شود اما به هر حال برای خودرویی مانند دنا پلاس بهتر است هر 60 هزار کیلومتر یک بار روغن آن را تعویض کنید تا سیستم هیدرولیک فرمان بتوانید به خوبی وظایف خود را انجام دهد. شما می توانید این محصولات را به صورت اینترنتی یا حضوری خرید کنید اما باید مطمئن باشید که فروشگاه مورد نظر روغن ها با کیفیت و اورجینال را به شما ارائه می دهد.