نقطه اشتعال یا Flash point چیست؟
29 مرداد 1401
فرآورده های نفتی برای اینکه بتوانند بهترین کارایی را داشته باشند، نیاز داشته تا از برخی استانداردها بهره مند باشند. یکی از فاکتورهای بسیار مهم در این محصولات، نقطه اشتعال یا flash point است که قابلیت اشتعال و آتش گرفتن این فرآورده ها را نشان می دهد. در این مطلب تصمیم داریم بیشتر با این ویژگی از نمونه های نفتی آشنا شویم.
نقطه اشتعال یا Flash point چیست؟
به حداقل دمایی که در آن، فرآورده نفتی یا روغنی از خود بخار قابل احتراق پخش می کند، نقطه اشتعال یا Flash point می گویند. برای اینکه بتوانید از یک فرآورده نفتی به بهترین شکل ممکن استفاده کنید، نیاز است تا نقطه اشتعال آن را اندازه گیری کرده و در دسترس داشته باشید. در نقطه اشتعال یا Flash point روغن موتور به قدری بخار می شود که با قرار دادن آن در برابر یک شعله به سرعت مشتعل می شود. با این توضیحات می توان نتیجه گرفت هرچه این نقطه اشتعال افزایش یافته و بالاتر رود احتمال کمتر کردن روغن موتور در اتومبیل کاهش می یابد.
برای اینکه بتوان نقطه اشتعال یک فرآورده نفتی یا روغنی را به درستی اندازه گیری و محاسبه کرد نیاز به یک منبع احتراق است. شاید برایتان این سوال ایجاد شده باشد که Flash point به چه معناست. در ادامه با این عبارت نیز آشنا می شویم. برای آن دسته از مایعاتی که بر پایه هیدروکربن هستند Flash point نقش پایین ترین دما را دارد. در این دما لازم است تا سیال گرم شود. این گرم شدن برای این است تا سیال بتواند به قدر کافی بخارهایی با قابلیت اشتعال تولید کند. بخارهای تولید شده در صورتی که در مجاورت منبع آتش و حرارت قرار بگیرند به سرعت دچار احتراق می شوند.
پیشنهاد مطالعه: اطلاعات بیشتر درمورد انواع مختلف روغن موتور و مشخصات مربوط به نقطه اشتعال آن ها
نکات مربوط به نقطه اشتعال
قطعا آگاهی و اطلاع از نقطه اشتعال یک فرآورده نفتی یا سیال هیدروکربنی می تواند خطر حریق و آتش را تا حد زیادی کاهش دهد.
جدا از بحث جلوگیری از حریق، مراحل حمل و نقل، انبارداری و نگهداری از سیالات هیدروکربنی با امنیت بالاتری انجام می شود.
Flash point علاوه بر اینکه نشان دهنده دمای اشتعال است می تواند مشخص کند که یک سیال چقدر راحت می تواند دچار حریق و آتش شود.
در صورتی که فلش پوینت یک ماده منفی شد این مطلب بیانگر این است که ماده موردنظر به آسانی و در دماهای بسیار پایین قابلیت آتش گرفتن دارد. گازوئیل جزء این ماده هاست.
در صورتی که دمای فلش پوینت در یک ماده افزایش یابد و بالا باشد، این یعنی سیال به آسانی آتش نمی گیرد.
با توجه به مطالبی که تاکنون عنوان شد می توان اینگونه استنباط کرد که نقطه اشتعال یک ویژگی برای توصیف میزان اشتعال پذیری مایعات است.
نقطه اشتعال هم برای مایعات قابل احتراق و هم برای مایعات قابل اشتعال به کار می رود که استانداردهای تعیین شده برای هریک از این مایعات متفاوت از دیگری است.
آن دسته از مایعاتی که نقطه اشتعال پایین تر از 5.6 درجه سانتی گراد دارند قابل اشتعال تلقی می شوند و آن دسته از مایعاتی که نقطه اشتعال بالاتر از دمای ذکر شده دارند، مایعات قابل احتراق تلقی می شوند.
اندازه گیری نقطه اشتعال مایعات
برای اندازه گیری نقطه اشتعال یک ماده نیاز به مراحلی است که در این بخش با آن ها آشنا می شویم. برای انجام این کار می توان از دو طریق اقدام کرد. روش فلش باز و روش فلش بسته. در روش فلش باز که به آن اوپن کاپ نیز می گویند، لازم است تا نمونه را داخل یک ظرف سرباز ریخته و آن را به خوبی حرارت دهند. در طی این عملیات چندین بار یک شعله را از روی سطح نمونه عبور می دهند. نقطه اشتعالی که در طی مراحل، اندازه گیری می شود با تغییر در ارتفاع شعله ای که از سطح مایع عبور می کند متفاوت است.
مشهور ترین نمونه آزمایشی که در این زمینه برای اندازه گیری نقطه اشتعال مایع انجام می شود، نمونه اوپن کاپ کلیولند است. توجه به این نکته ضروری است که بدانید نقطه اشتعال یک پارامتر فیزیکی نیست، در واقع آن را بیشتر شبیه به یک پارامتر یا مقیاس عملی به شمار می آورند. همچنین بایستی بدانید که مقادیر اندازه گیری شده بسته به عوامل مختلفی می تواند متفاوت باشد که در ادامه به چند نمونه از عوامل تاثیرگذار روی نتیجه اندازه گیری ها اشاره می کنیم.
- نوع دستگاهی که برای اندازه گیری استفاده می شود.
- تنوع پروتکل ها (شرایط کاهش یا افزایش دما که در هر پروتکلی متفاوت از دیگری است.)
- زمان در نظر گرفته شده برای اینکه بخار و مایع با یکدیگر هم دما شوند.
- حجم نمونه موردنظر
- میزان دقت در کار
- نحوه هم زدن نمونه
برای اندازه گیری و محاسبه نقطه اشتعال یا Flash point استانداردهای مختلفی در نظر گرفته شده است. همچنین هر ماده سوختنی بسته به ویژگی هایی که دارد، نقطه اشتعال مخصوص به خود را داراست. به عنوان مثال بنزین، اتانول، نفت، دیزل و بیودیزل از جمله موادی هستند که از نظر نقطه اشتعال، نقطه و دمای خود احتراقی تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند. برای اطلاعات بیشتر و در مورد روغن موتور ، روغن دنده و روغن هیدرولیک بلاگ اروند شهاب را دنبال کنید.
نقطه احتراق یا fire point چیست؟
زمانی هم که ماده ای در کمترین دمای خود (دمایی بیشتر از نقطع اشتعال) شروع به ساطع کردن بخار قابل حریق کند و به مدت 5 ثانیه آتش می گیرد، به این دما، نقطه حریق یا فایر پونت گفته می شود. نقطه حریق حدود 15 درجه بیشتر از نقطه اشتعال .
تفاوت flash point و fire point با یکدیگر:
نقطه اشتعال یا فلش پوینت را نباید اشتباها به جای نقطع آتش یا فایر پوینت به کار برد؛ چرا که در نقطه آتش، وجود منبع حریق الزامی نیست و اگر منبع حریق را هم از ماده دور کنیم، همچنان آتش رخ خواهد داد. هم فلش پوینت و هم فایر پونت، هر دو مستقل از دمای منبع حریق هستند.
فلش پوینت نوعی ویژگی توصیفی برای مواد قابل احتراق مایع است و برای توصیف میزان خطر اشتعال مایعات به کار می رود. در واقع از این عبارت هم برای مایعات قابل اشتعال و هم برای مایعات قابل احتراق، با استاندارهای جدا استفاده می شود. مایعاتی که دارای فلش پوینت کمتر از 6/5 درجه سانتیگراد باشند، قابل اشتعال می گویند. اگر هم مایعاتی نقطه اشتعالی بالاتر از این مقدار داشته باشند به آنها قابل احتراق می گویند. البته این بستگی به استانداردهای اعمال شده دارد.
در این استانداردها، روش های آزمایش، میزان دقت روش، نوع دستگاهی که برای اندازه گیری دما استفاده می شود، نوع کار اپراتور یا دستگاهی که به صورت خودکار کار می کند دخیل هستند.
مواد و مایعات مختلف، با توجه به ویژگی های مختلفی که دارند، دارای نقطع اشتعال و احتراق متفاوتی هستند. طبیعتا دانستن نقطه اشتعال مواد نفتی و .. می تواند کمک زیادی به کنترل حریق کند. همچنین کار نگهداری آنها در انبار و حمل و نقل آنها نیز با امنیت بالایی صورت خواهد گرفت. در واقع فلش پوینت هم نشان می دهد که یک ماده در چه دمایی مشتعل می شود و هم اینکه آن ماده سیال تا چه اندازه راحت می تواند آتش بگیرد. در صورت منفی بودن فلش پوینت یک ماده، باید دانست که آن ماده خیلی راحت می تواند در دماهای پایین آتش بگیرد و باید تمهیدات لازم را برای امنیت آن اندیشید. از این مواد می توان به گازوئیل اشاره کرد.
بالا بودن دمای فلش پوینت نیز به این معنی است که ماده مورد نظر به این راحتی آتش نمی گیرد و امنیت بالاتری نسبت به مواد با اشتعال پذیری منفی دارد.
مطالب مرتبط:
مطالب پیشنهادی
انتخاب روغن موتور مناسب پژو 405 یکی از نکات کلیدی در حفظ عملکرد صحیح و طول عمر موتور این خودرو است.
آگاهی از اینکه نقطه ریزش یا pour point چیست، برای پالایشگاه‌ها و کارخانجات نفتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به طور کلی به پایین‌ترین و حداقل دمایی که یک مایع نفتی یا روغنی می‌تواند در شرایط معینی روان و جاری شود، نقطه ریزش می‌گویند.
وقتی فیلتر روغن آسیب دیده باشد و به درستی کار نکند، عملکرد خودرو کاهش می‌یابد. در این شرایط، ممکن است چراغ روغن در پشت آمپر روشن شود و به راننده هشدار داده شود که باید متوقف شود. اگر فشار کمی نباشد، ممکن است چراغ توقف و چراغ روغن به اندازه زیادی روشن نشود
یک خودرو برای اینکه بتواند عملکرد درستی داشته باشد نیاز شدید به روغن دارد. در واقع این روغن است که کمک می کند تا قطعات مختلف خودرو دچار زنگ زدگی و سایش نشده و به شکل کاملا بهینه وظایف خود را انجام دهند.
احتمالا شما هم شنیده اید که روغن موتور در خودرو، نقش قلب تپنده آن را داشته و یک مایع حیاتی برای عملکرد درست خودروست
یکی از مشکلاتی که رانندگان ماشین ها با آن مواجه می شوند، روغن سوزی موتور ماشین است. علت روغن سوزی موتور ماشین می تواند به موارد گوناگونی مرتبط باشد
روغن دنده برای روغن کاری سیستم دنده اهمیت زیادی دارد. این روغن برای کاهش اصطکاک قطعات سیستم گیربکس مفید است و باعث می شود تا سیستم چرخ دنده ها به خوبی عمل کند
این روغن به طور مستقیم بر روی کارکرد فرمان خودرو تاثیر می گذارد و چرخاندن و به حرکت درآوردن آن را بسیار آسان و راحت می کند. بنابر این توضیحات می توان گفت انتقال قدرت و روان تر کردن فرمان خودرو از مهم ترین وظایف روغن هیدرولیکی است.
ویژگی های روغن موتور مناسب دنا پلاس که لازم است بدانید، شرکت ایران خودرو در تولید خودروی دنا پلاس، با عملکردی محافظه کارانه هر سه مدل خودروی دنا یعنی دنا، دنا پلاس و دنا پلاس توربو را با یک موتور تولید و عرضه کرده است که این امر، موجب شده هر سه خودرو بتوانند از یک روغن موتور مناسب استفاده کنند
روغن موتور یک ماده حیاتی است که به طور مستقیم بر کیفیت کارایی خودرو تأثیر می‌گذارد و نقش بسیار مهمی در این وسیله ایفا می‌کند. اما متأسفانه از زمانی که قیمت قطعات لوزام یدکی خودرو افزایش پیدا کرده، حجم عظیمی از روغن موتورهای تقلبی وارد بازار شده و مشکلات زیادی برای خودروداران به وجود آورده است.