روان کننده ها و سیالات در خودروها نقش بسیار مهم و سنگینی را ایفا می کنند. در نبود این مایعات، خودروها به سرعت آسیب دیده و امکان حرکت نخواهند داشت. یکی از این سیالات بسیار مهم، روغن هیدرولیک خودرو است. روغن های هیدرولیک وظیفه دارند تا فرمان های خودرو را نرک کرده و بدین صورت فرمان پذیری خودرو را برای راننده آسان تر کنند. اما سوال مهمی که مطرح می شود این است که آیا روغن هیدرولیک باید تعویض شود یا خیر؟ ما در ادامه به صورت کامل در خصوص این موضوع صحبت خواهیم کرد.
روغن هیدرولیک را می توان یکی از اصلی ترین روان کننده ها و سیالات موجود در خودروهای مدرن و جدید دانست. این روغن ها وظیفه دارند تا قدرت و نیروی اعمال شده از فرمان را به لاستیک ها رسانده و در کنار آن قطعات موجود در سیستم فرمان را روان سازی کنند. از این رو هر زمان که فرمان خودرو خود را حرکت می دهید، این روغن هیدرولیک است که باعث چرخش هرچه بهتر لاستیک ها به سمتی که شما فرمان داده اید، خواهد شد.
از مهمترین ویژگی های روغن های هیدرولیک باید به این نکته اشاره کرد که این روغن ها می توانند فشارهای بسیار بالایی را تحمل کنند. روغن هیدرولیک نیز به مانند روغن ترمز بعد از اعمال فشار، تغییر حجم نخواهد داد. روغن های هیدرولیکم اما تنها وظیفه چرخش بهتر فرمان در خودروها را به عهده ندارند. این روان کننده ها در وسایل و تجهیزات سنگین تر مانند جرثقیل ها، جک ها، پمپ ها و ... نیز کاربردهای مختلفی خواهند داشت.
بسیاری از افراد هنوز به خوبی نمی دانند که آیا روغن هیدرولیک باید تعویض شود یا اینکه بعد از یک بار پر کردن مخزن، دیگر نیازی به تمدید و شارژ آن وجود ندارد. باید اشاره داشت که روغن هیدرولیک نیز به مانند تمامی روغن ها و روان کننده های موجود در بازار، طول عمر مشخصی دارد. زمانی که طول عمر روغن هیدرولیک به پایان رسید، باید هر چه سریع تر نسبت به تعویض آن ها اقدام کرد. روغن های هیدرولیکی فرسوده و سوخته، مشکلات زیادی با خود به همراه خواهند داشت.
به صورت معمول زمانی که روغن هیدرولیک را تعویض می کنید، به شما گفته می شود که چه زمانی باید برای تعویض مجدد آن اقدام کنید. اما در این میان ممکن است بنا به دلایل مختلفی، مانند نشتی روغن، کار کردن بیش از حد مجاز و ... روغن هیدرولیک نیاز به تعویض و شارژ داشته باشد. از این رو باید در بازه های زمانی مشخص به صورت دقیق روغن هیدرولیک را بررسی و بازدید کرده و در صورت نیاز، حتما نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
همانطور که متوجه شدید، پاسخ سوال آیا روغن هیدرولیک باید تعویض شود، مثبت بود. اما سوال بعدی این است که چه زمانی باید تعویض شود. روغن های هیدرولیک دارای ظاهری شفاف و یکدست هستند. هر زمان که متوجه شدید ظاهر آن ها تغییر پیدا کرده و یا کارایی خودشان در سیستم و دستگاه های مورد نظر را از دست داده اند، باید هرچه سریع تر نسبت به تعویض آن ها اقدام شود.
از این رو با اینکه روغن های هیدرولیک دارای یک طول عمر مشخصی بوده که زمان تعویض آن ها را مشخص می کند، اما به هیچ عنوان نباید بازدید دوره ای برای مشخص شدن زمان تعویض روغن هیدرولیک را نادیده بگیرید. در این قسمت برخی از علائمی که نشان دهنده فرا رسیدن زمان تعویض روغن هیدرولیک است را به شما معرفی خواهیم کرد:
• هر زمان که رنگ روغن هیدرولیک به سمت تیره شدن رفت، نشان از سوختی و فرسودگی آن داشته و باید تعویض شود.
• اگر بوی سوختگی احساس کردید، بهتر است سریع تر روغن هیدرولیک را بررسی و تعویض کنید.
• در ابتدا درب مخزن روغن هیدرولیک را برداشته و به کمک یک چراغ قوه داخل آن را به خوبی نگاه کنید. در صورتی که مشاهده کردید سطح روغن هیدرولیک شما کمتر از میزان مورد نیاز است، بهتر است آن را تعویض و یا شارژ کنید.
• اگر زمانی که روغن هیدرولیک را مورد بازرسی قرار داده اید، متوجه شدید که سطح روغن کف کرده است، باید هر چه سریع تر آن را تعویض کنید.
• در تست های بازرسی از روغن هیدرولیک، حتما گرانروی آن را بررسی کنید. اگر گرانروی آن بیشتر شده است، نشان دهنده فرسودگی و از دست رفتن روغن هیدرولیک بوده و باید آن را تعویض کنید.
• وجود گرد و غبار، آلودگی و یا هر آلاینده ای دیگر درون روغن هیدرولیک، نشان از پایان یافتن عمر آن دارد.
وظیفه روان کننده هایی مانند روغن هیدرولیک، روان سازی و محافظت از قطعات و تجهیزات درون سیستم است. در صورتی که روغن هیدرولیک کاهش پیدا کند و یا عمر آن به پایان برسد، سایش و درگیری بین قطعات افزایش پیدا خواهد کرد. به بیان دیگر به دلیل افزایش اصطکاک بین قطهات، این تجهیزات دچار شکستگی و یا خوردگی خواهند شد. ذرات و تراشه های جدا شده می توانند در روغن هیدرولیک شناور شده و به قسمت های دیگر سیستم نیز نفوذ کنند.
در این مواقع، حتی شارژ کردن و اضافه کردن روغن هیدرولیک جدید نیز چاره ساز نخواهد بود. دلیل آن هم این است که روغن جدید بعد از ورود با روغن قبلی ترکیب شده ولی ذرات و آلودگی ها همچنان در روغن هیدرولیک باقی خواهند ماند. همچنین روغن های هیدرولیک دارای افزودنی هایی هستند که می توانند طول عمر قطعات را تضمین کنند. از این رو هر زمان که روغن هیدرولیک آلوده شد، باید حتما آن را به صورت کامل تخلیه کرده و روغن جدید وارد کنید.
تعویض نکردن به موقع و دقیق روغن هیدرولیک می تواند باعث شکستگی، فرسودگی و از بین رفتن قطعات موجود در سیستم فرمان شود. همچنین باقی ماندن روغن فرسوده در لوله ها و مخازن موجب می شود تا مسیر عبور و مرور روان کننده مسدود شده و حتی بعد از تعویض نیز روغن هیدرولیک به خوبی جریان پیدا نکند. از سوی دیگر با کاهش کارکرد روغن هیدرولیک در فرمان خودروها، فرمان پذیری خودرو کاهش چشمگیری پیدا کرده و ممکن است خطرات بسیار زیادی در زمان رانندگی متوجه راننده و سرنشنیان شود.