روغن گیربکس اتوماتیک و تفاوت آن با گیربکس دستی

روغن گیربکس (یا روغن جعبه‌دنده) نقش حیاتی در عملکرد گیربکس‌های اتوماتیک و دستی ایفا می‌کند. هر نوع گیربکس نیازهای خاص خود را دارد که در نوع روغن مورد استفاده مهم میباشد.

تفاوت‌های اصلی بین روغن گیربکس اتوماتیک و دستی:

روغن گیربکس اتوماتیک (ATF - Automatic Transmission Fluid):

1) ویژگی‌ها و عملکرد های روغن گیربکس اتومات:

• روغن گیربکس اتوماتیک باید دارای ویسکوزیته پایدار و مناسب باشد تا بتواند در دماهای مختلف عملکرد مطلوبی داشته باشد.
• گیربکس‌های اتوماتیک گرمای زیادی تولید می‌کنند، بنابراین روغن گیربکس اتوماتیک باید توانایی خنک کردن قطعات داخلی را داشته باشد.
• برای جلوگیری از تشکیل کف که می‌تواند عملکرد انتقال قدرت را مختل کند، روغن گیربکس اتوماتیک باید دارای افزودنی‌های ضد کف باشد.
• این روغن باید بتواند تمامی قطعات متحرک داخل گیربکس را به خوبی روانکاری کند تا از سایش و خرابی آنها جلوگیری کند.
• روغن گیربکس اتوماتیک علاوه بر روانکاری، باید توانایی انتقال قدرت هیدرولیک بین قطعات مختلف را داشته باشد.
  
  

2) ترکیب و افزودنی‌های روغن گیربکس اتومات:

• روغن گیربکس اتوماتیک دارای ترکیبات و افزودنی‌های خاصی است که به بهبود پایداری حرارتی، مقاومت در برابر اکسیداسیون، و خاصیت ضد سایش کمک می‌کند.
  

روغن گیربکس دستی (Manual Transmission Fluid):

ویژگی‌ها و عملکردهای روغن گیربکس دستی:
ویسکوزیته بالاتر:روغن گیربکس دستی معمولاً دارای ویسکوزیته بالاتری نسبت به روغن گیربکس اتوماتیک است، زیرا گیربکس‌های دستی به روانکاری بیشتر و خنک‌کنندگی کمتری نیاز دارند.
قابلیت تحمل فشار:روغن گیربکس دستی باید توانایی تحمل فشارهای بالا را داشته باشد تا از دنده‌ها و سایر قطعات محافظت کند.
ایداری حرارتی:گیربکس‌های دستی گرمای کمتری تولید می‌کنند، اما روغن همچنان باید پایداری حرارتی مناسبی داشته باشد.

ترکیب و افزودنی‌های روغن گیربکس دستی:
روغن گیربکس دستی دارای افزودنی‌های ضد سایش و فشار بالا (EP) است تا بتواند در برابر فشارهای شدید محافظت کند و از خرابی دنده‌ها جلوگیری کند.
افزودنی‌های ضد اکسیداسیون و ضد خوردگی نیز به روغن گیربکس دستی اضافه می‌شوند تا عمر مفید روغن و گیربکس افزایش یابد.

به طور خلاصه و کلی تفاوت‌های اصلی در روغن گیربکس اتومات و دستی به عبارت زیر است:

• وظایف و کاربردهای روغن گیربکس اتومات و دستی: روغن گیربکس اتوماتیک علاوه بر روانکاری، وظیفه انتقال قدرت هیدرولیک را نیز بر عهده دارد، در حالی که روغن گیربکس دستی فقط برای روانکاری و حفاظت از قطعات به کار می‌رود.
• ویسکوزیته: روغن گیربکس اتوماتیک معمولاً ویسکوزیته کمتری نسبت به روغن گیربکس دستی دارد.
• افزودنی‌های روغن گیربکس اتوماتیک: روغن گیربکس اتوماتیک حاوی افزودنی‌های خاصی برای پایداری هیدرولیکی و ضد کف است، در حالی که روغن گیربکس دستی حاوی افزودنی‌های ضد فشار و ضد سایش است.
• قابلیت خنک‌کنندگی: روغن گیربکس اتوماتیک باید قابلیت خنک‌کنندگی بهتری داشته باشد، زیرا گیربکس‌های اتوماتیک گرمای بیشتری تولید می‌کنند.
  

روغن گیربکس اتوماتیک و دستی به دلیل نیازهای متفاوت این دو نوع گیربکس، ترکیبات و ویژگی‌های متفاوتی دارند. انتخاب روغن مناسب برای هر نوع گیربکس برای حفظ عملکرد بهینه و جلوگیری از خرابی‌های احتمالی بسیار حیاتی است. استفاده از روغن مناسب به طول عمر گیربکس و کاهش هزینه‌های نگهداری کمک شایانی می‌کند.

مطالعه بیشتر: علائم خرابی و کم شدن روغن هیدرولیک فرمان

انتخاب بهترین ویسکوزیته روغن گیربکس برای خودروهای با گیربکس اتوماتیک:

انتخاب بهترین ویسکوزیته روغن گیربکس برای خودروهای با گیربکس اتوماتیک به عواملی مانند نوع گیربکس، شرایط آب و هوایی و توصیه‌های سازنده خودرو بستگی دارد. با این حال، برخی از رایج‌ترین ویسکوزیته‌های مورد استفاده در روغن‌های گیربکس اتوماتیک عبارتند از:

1) Dexron VI و Mercon LV:

از نظر ویسکوزیته: این نوع روغن‌ها معمولاً دارای ویسکوزیته پایین‌تری هستند و برای گیربکس‌های اتوماتیک جدیدتر طراحی شده‌اند. Dexron VI و Mercon LV به دلیل خواص بهبود یافته در انتقال قدرت، مقاومت در برابر اکسیداسیون و پایداری حرارتی، بسیار محبوب هستند.
** مناسب برای گیربکس‌های اتوماتیک پیشرفته و خودروهای سبک.

2) ATF+4:
از نظر ویسکوزیته: این نوع روغن گیربکس دارای ویسکوزیته‌ای است که برای گیربکس‌های اتوماتیک کرایسلر، دوج و جیپ طراحی شده است.
** مناسب برای خودروهایی که توسط گروه کرایسلر تولید شده‌اند.

3) MARS WS (World Standard):
ویسکوزیته روغن گیربکس مارس: روغن گیربکس مارس با ویسکوزیته پایین که توسط اروند شهاب تحت لیسانس تولید میشود ؛ برای گیربکس‌های اتوماتیک مدرن طراحی شده است.
مناسب برای خودروهای ژاپنی،کره ای و انواع ماشین های گیربکس اتومات.

مطالعه بیشتر: انتخاب روغن موتور مناسب هر فصل

علائم خرابی روغن گیربکس اتوماتیک ؟

خرابی یا کیفیت پایین روغن گیربکس اتوماتیک می‌تواند مشکلات جدی برای خودرو ایجاد کند. شناخت علائم خرابی روغن گیربکس به شما کمک می‌کند تا قبل از بروز مشکلات بزرگتر، اقدام به تعویض یا بررسی وضعیت روغن کنید. در اینجا به برخی از علائم رایج خرابی روغن گیربکس اتوماتیک اشاره می‌کنیم:

1. تعویض دنده ناهماهنگ یا سخت
اگر خودرو در تعویض دنده‌ها مشکل دارد، مثل تأخیر در تعویض دنده، گیر کردن بین دنده‌ها یا تعویض‌های ناگهانی و سخت، ممکن است روغن گیربکس نیاز به تعویض یا بررسی داشته باشد.

2. صدای غیرعادی
صدای زوزه، ساییدن یا ناله از گیربکس می‌تواند نشانه‌ای از خرابی یا کمبود روغن گیربکس باشد. این صداها معمولاً نشان‌دهنده عدم روانکاری کافی قطعات داخلی گیربکس هستند.

3. بوی سوختگی
بوی سوختگی یا بوی نامطبوع از ناحیه گیربکس می‌تواند نشانه‌ای از اکسیداسیون و خرابی روغن گیربکس باشد. این مشکل معمولاً ناشی از گرمای بیش از حد و تجزیه روغن است.

4. نشت روغن
لکه‌های روغن در زیر خودرو می‌تواند نشانه‌ای از نشت روغن گیربکس باشد. نشت روغن می‌تواند باعث کاهش سطح روغن و ایجاد مشکلات جدی در گیربکس شود.

5. رنگ و ظاهر روغن
روغن گیربکس سالم باید شفاف و به رنگ قرمز یا صورتی باشد. اگر روغن تیره، کدر یا دارای ذرات معلق است، این نشانه‌ای از آلودگی و خرابی روغن است و نیاز به تعویض دارد.

6. لغزش گیربکس
اگر گیربکس به نظر می‌رسد که دنده‌ها را به درستی نگه نمی‌دارد و دنده‌ها به طور ناگهانی از دست می‌روند یا لغزش دارند، ممکن است روغن گیربکس خراب شده باشد.

7. افزایش دمای گیربکس
گیربکس‌هایی که بیش از حد گرم می‌شوند می‌توانند نشانه‌ای از عدم کارایی روغن گیربکس باشند. روغن خراب نمی‌تواند به درستی حرارت را منتقل و کاهش دهد.

8. لرزش و ارتعاشات غیرمعمول
لرزش‌ها و ارتعاشات غیرعادی هنگام تعویض دنده یا در هنگام رانندگی می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات روغن گیربکس باشد.

مطالع بیشتر: عوارض تعویض نکردن روغن دنده

در انتخاب ویسکوزیته مناسب به چه چیزهایی توجه کنیم:

توصیه سازنده خودرو:
   - همیشه باید به توصیه‌های سازنده خودرو در مورد نوع و ویسکوزیته روغن گیربکس توجه کرد. این اطلاعات معمولاً در دفترچه راهنمای خودرو ذکر شده است.

شرایط آب و هوایی:
   - در مناطق با دمای بسیار پایین یا بالا، ممکن است نیاز به استفاده از روغنی با ویسکوزیته متفاوت باشد. ویسکوزیته پایین‌تر معمولاً در دماهای پایین بهتر عمل می‌کند.

نوع رانندگی و شرایط کاری:
   - برای رانندگی در شرایط سخت یا بارهای سنگین، ممکن است نیاز به روغنی با خواص پیشرفته‌تر و ویسکوزیته متفاوت باشد.


بهترین ویسکوزیته روغن گیربکس برای خودروهای با گیربکس اتوماتیک به توصیه‌های سازنده خودرو، شرایط آب و هوایی و نوع رانندگی بستگی دارد. مهم‌ترین نکته این است که همیشه از روغن توصیه‌شده توسط سازنده خودرو استفاده کنید و در صورت نیاز به تغییر نوع روغن، با یک مکانیک یا متخصص معتبر مشورت کنید.